Introductie
Angst is niet alleen een lichamelijke reactie, het begint vaak in onze gedachten. De manier waarop we denken over een situatie kan een groot verschil maken in hoe angstig we ons voelen. Deze negatieve automatische gedachten kunnen soms als een vast patroon in ons hoofd blijven hangen, waardoor angst en paniek worden versterkt. In deze les gaan we dieper in op de psychologische aspecten van angst en paniek, en leer je hoe je je eigen gedachten kunt herkennen en uitdagen.
Negatieve automatische gedachten
Negatieve automatische gedachten zijn de gedachten die direct in je opkomen wanneer je een stressvolle of bedreigende situatie ervaart. Deze gedachten zijn vaak irrationeel, overdreven en gebaseerd op angst in plaats van feiten. Het zijn de “Wat als…”-gedachten die je brein op scherp zetten.
Voorbeelden van negatieve gedachten:
- “Wat als ik faal en iedereen het ziet?”
- “Dit gaat helemaal mis, ik kan dit niet aan.”
- “Wat als er iets vreselijks gebeurt?”
Hoewel deze gedachten misschien op dat moment logisch lijken, zijn ze vaak verre van de waarheid. Ze versterken je angst en maken het moeilijker om helder te denken.
Hoe negatieve gedachten angst versterken
Wanneer je een negatieve gedachte hebt, reageert je lichaam alsof die gedachte waarheid is. Je hart gaat sneller kloppen, je ademhaling versnelt, en je raakt gespannen. Deze fysieke reactie kan vervolgens je gedachten nog meer versterken, waardoor je in een vicieuze cirkel belandt.
“Ik heb zelf vaak gedacht dat iets vreselijks zou gebeuren tijdens een paniekaanval. Mijn lichaam reageerde dan alsof het in levensgevaar was, wat mijn angst alleen maar erger maakte. Het duurde een tijdje voordat ik besefte dat mijn gedachten de boel flink hadden opgeblazen.”
Hoe je je gedachten kunt uitdagen
De eerste stap is je negatieve gedachten herkennen. Dit kun je doen door je gedachten op te schrijven wanneer je angst voelt opkomen. Vraag jezelf vervolgens af:
- Is dit echt waar? Is er bewijs dat deze gedachte waar is, of vergroot ik het probleem uit?
- Wat is het ergste dat er kan gebeuren? Vaak is het doemscenario in je hoofd veel erger dan de realiteit.
- Wat zou ik tegen een vriend zeggen die dit denkt? Stel je voor dat iemand anders dezelfde gedachte had. Wat zou je hen adviseren?
Oefening: Je gedachten uitdagen
De volgende keer dat je merkt dat je angstige gedachten hebt, neem een moment om ze op te schrijven. Gebruik daarna de vragen hierboven om deze gedachten uit te dagen. Schrijf een meer realistische, kalmerende gedachte op als tegenhanger van je angstgedachten.