Iedereen heeft gedachten die zo snel opkomen dat we ze nauwelijks opmerken. Vaak zijn ze onderdeel van een vast patroon, wat handig kan zijn als je automatisch een deur op slot draait. Maar het wordt een probleem wanneer die gedachten negatief zijn, vooral als ze angst en paniek voeden.

Stel je voor: je loopt door de stad en ineens schiet de gedachte door je hoofd: “Wat als ik hier flauwval?” Voor je het weet, voel je je hart sneller kloppen en wordt je ademhaling onrustiger. Klassieke paniekmodus aan. Klinkt bekend?

Wat zijn negatieve automatische gedachten?

Negatieve automatische gedachten zijn die nare, kleine stemmetjes in je hoofd die je bang maken, in twijfel trekken, en het gevoel geven dat je de controle verliest. Ze komen zonder waarschuwing en veroorzaken vaak onnodige stress en angst.

Voorbeelden van negatieve gedachten:

• “Wat als ik de controle verlies?”
• “Iedereen gaat me raar aankijken.”
• “Ik kan dit niet aan, ik moet hier weg.”

Zelf dacht ik vaak, midden in een paniekaanval: ‘Dit gaat nooit over.’ Die gedachte voelde zo dwingend en echt dat ik er volledig in meeging, wat de paniek alleen maar erger maakte.

Reflectie-opdracht: Herken jij deze gedachten?

Neem een moment om terug te denken aan een situatie waarin jij plotseling angstig werd. Welke gedachte kwam toen bij je op? Schrijf deze gedachte kort op—dit helpt om je eigen patronen beter te leren herkennen.

Waarom zijn ze zo hardnekkig?

Negatieve automatische gedachten zijn hardnekkig omdat ze zijn gebaseerd op eerdere ervaringen en angsten. Elke keer dat je zo’n gedachte toelaat, versterk je het pad in je brein. Het is alsof je steeds dezelfde weg bewandelt—hoe vaker je die loopt, hoe makkelijker het wordt om er weer in te schieten.

Maar het goede nieuws? Met de juiste tools kun je die patronen doorbreken en nieuwe, helpende gedachten ontwikkelen.

Hoe herken je ze?

Negatieve automatische gedachten zijn vaak snel en onopgemerkt, maar je kunt ze herkennen aan hun effecten op je emoties en lichaam. Hier zijn een paar manieren om ze te spotten:

• Emotionele reactie: Voel je je plotseling angstig, gestrest, of somber? Grote kans dat een negatieve gedachte op de achtergrond meedraait.
• Lichamelijke reactie: Let op fysieke signalen zoals een verhoogde hartslag, zweten, of oppervlakkige ademhaling. Deze kunnen een teken zijn dat er een negatieve gedachte actief is.
• Voorafgaande situatie: Kijk terug naar wat er net gebeurde. Welke situatie of gebeurtenis ging vooraf aan je angstige gevoel? Dit kan helpen om de gedachte te vinden die je in die toestand bracht.

Reflectie-opdracht: Merk je signalen op?

Let de komende dagen bewust op je lichaam en emoties. Schrijf op welk fysiek of emotioneel signaal je als eerste opmerkt en welke gedachte eraan voorafging. Dit maakt je bewust van de impact van negatieve gedachten.

Met deze stappen leer je steeds beter om je gedachtenpatronen te herkennen. Dit is een belangrijke eerste stap om uiteindelijk de controle over je gedachten terug te krijgen. In de volgende secties leer je hoe je deze gedachten kunt uitdagen en herstructureren, zodat ze hun grip op je verliezen.

Vooruitblik naar Module 2.3

Nu je in staat bent om je negatieve automatische gedachten te herkennen, is de volgende stap om deze gedachten uit te dagen. Vaak voelen ze zo echt en overtuigend aan dat je er automatisch in meegaat, maar dat betekent niet dat ze waar zijn. In Module 2.3 leer je hoe je deze gedachten kunt onderzoeken en toetsen op hun waarheid.

Je ontdekt handige technieken om je gedachten uit te dagen, zodat je niet langer in de val trapt van angstige aannames. Het doel is om ruimte te creëren voor meer realistische, helpende gedachten, die je rust geven in plaats van paniek veroorzaken.

Ben je klaar om de controle terug te nemen over je gedachten?